Bus Rapid Transit (BRT) System

အျမန္သြားဘတ္(စ္)ကား ပို႔ေဆာင္မႈစနစ္

EST သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ေရရွည္တည္ၿမဲေစေသာ သယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈ၏ သမူဟမဟာဗ်ဴဟာ (၁၂)ခ်က္ အနက္မွ တစ္ခုျဖစ္သည့္ Public Transport Planning and Transport Demand Management(TDM) (လူထု သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး အစီအမံနဲ႔ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး လိုအပ္ခ်က္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ)ကို အေကာင္ အထည္ ေဖၚရာတြင္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအမ်ားအျပား၌ အေအာင္ျမင္ဆံုးနည္းလမ္း တစ္ခုျဖစ္သည့္ Bus Rapid Transit (BRT) System (အျမန္သြားဘတ္(စ္)ကား ပို႔ေဆာင္မႈစနစ္) ကို တင္ျပလိုပါတယ္။ တစ္ကယ္ေတာ့ BRT ဆိုတာ စရိတ္စကကုန္က်မႈ အနည္းဆံုးနဲ႔ အေျခခံအေဆာက္အဦ လိုအပ္ခ်က္မရွိသေလာက္နဲ႔ သာမန္ ဘတ္(စ္)ကား ပို႔ေဆာင္မႈစနစ္ကို ပိုမိုလ်င္ျမန္စြာ ပိုမိုအက်ိဳးျဖစ္ထြန္းစြာ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ႏိုင္ေအာင္ စနစ္တက် ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေပးတဲ့ စနစ္ျဖစ္ပါတယ္။ ၿမိဳ႕ျပသယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး စနစ္တစ္ခုမွာ ရွိေနၿပီးသား ျဖစ္တဲ့ အေျခခံအေဆာက္အဦ (လမ္းတံတား ကားမွတ္တိုင္ စသည္) နဲ႔ ဘတ္(စ္)ကား ေတြကိုပဲ အသံုးျပဳၿပီး ပိုမိုလ်င္ျမန္တဲ့ Rail Transit (ရထားပို႔ေဆာင္မႈ) ပံုစံ ျဖစ္ေအာင္ ျပင္ဆင္ေပးလိုက္တဲ့ အခါမွာ BRT စနစ္ျဖစ္လာပါတယ္။ အဓိကေျပာင္းလဲမႈကေတာ့ ဘတ္(စ္)ကားလမ္း ကို သီးျခား သတ္မွတ္ေပး လိုက္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ (ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္မွာလည္း အဲဒီနည္းလမ္းဆန္ဆန္ ဘတ္(စ္)ကား လမ္းေၾကာင္းကို မ်ဥ္းအ၀ါနဲ႔ေရးဆြဲ သတ္မွတ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။) အဲဒီဘတ္(စ္)ကားလမ္းကို အျခားယာဥ္ေတြ မ၀င္ေရာက္ႏိုင္ေအာင္ ဘတ္(စ္)ကားေတြလည္း မထြက္ႏိုင္ေအာင္ ကာရံထားေပးၿပီး လမ္းေၾကာင္းကို လည္း ကားတစ္စီးစာ အက်ယ္ပဲ လုပ္ေပးထားပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အျခားယာဥ္ေတြအတြက္ သြားလာေရးလည္း မထိခိုက္ေအာင္ ဘတ္(စ္)ကား မွတ္တိုင္ေတြကို ပံုမွန္အားျဖင့္ လမ္းအလယ္မွာ ေဆာက္လုပ္ထားေပးေလ့ ရွိပါတယ္။ BRT စနစ္ကို ၁၉၇၄ခုႏွစ္ေလာက္က ဘရာဇီးႏုိင္ငံမွာ စတင္အသံုးျပဳခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ ေျမာက္အေမရိက၊ ဥေရာပနဲ႔ ၾသစေတးလ် တို႔ထိ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳလ်က္ရွိၿပီး အဲဒီႏိုင္ငံေတြမွာ Busway, Quality Bus လို႔လည္း ေခၚေ၀ၚၾကပါတယ္။ ေအာင္ျမင္တဲ့ စနစ္မွာဆိုရင္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈႏႈန္းဟာ တစ္နာရီကို (၁၇)မိုင္ကေန မိုင္(၃၀)ၾကားထိရွိပါတယ္။ အာရွမွာ ဆိုရင္ ဂ်ပန္၊ တရုပ္၊ အိႏၵိယနဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားတို႔မွာ အသံုးျပဳလ်က္ရွိပါတယ္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ BRT ယာဥ္ေတြဟာ ေျမေအာက္မီးရထားေတြလို မွတ္တိုင္မွာ ဘတ္(စ္)ကား ေရာက္ရွိမယ့္ အခ်ိန္စာရင္းေတြ ေရးထားၿပီး ဘတ္(စ္)ကားေတြကလည္း အဲဒီအခ်ိန္ေတြ အတိုင္း ေရာက္ရွိေအာင္ ေမာင္းႏွင္ႏိုင္တဲ့အထိ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ခရီးသည္အမ်ားစုကို အခ်ိန္တိုအတြင္း ထိထိေရာက္ေရာက္ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ ပို႔ေဆာင္ေပးႏိုင္တဲ့ BRT စနစ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေကာင္အထည္ ေဖၚႏိုင္မယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ဘတ္(စ္)ကားေစာင့္ရ စီးရတဲ့ဒုကၡေတြ တစ္စီးနဲ႔တစ္စီး အၿပိဳင္ေမာင္းလို႔ ဘုရားတေနရတဲ့ဒုကၡေတြ ငါးပိသိပ္ ငါးခ်ဥ္သိပ္ တိုးေ၀ွ႔စီးရတဲ့ဒုကၡေတြက လြတ္ကင္းႏုိင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။

 အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၌  Bus Rapid Transit ေပါင္း(၄၈)ခုအသံုးျပဳလ်က္ရွိပါတယ္။

အိႏၵိယႏုိင္ငံေဒလီၿမိဳ႕က Bus Rapid Transit

တရုပ္ႏိုင္ငံ က်န္စုၿမိဳ႕က Bus Rapid Transit

ကိုလံဘီယာႏိုင္ငံ ဘိုဂိုတာၿမိဳ႕ေတာ္က Bus Rapid Transit

ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံမွ Bus Rapid Transit